Ali Haydar Koyun
Empati Diye Show Yapanlar Değil…
26/10/2016  Sözün Özü Yıllardır engellilerle ilgili konularda katıldığımız tüm toplantılarda yetkili-yetkisiz, seçilmiş-atanmış, duyarlı-duyarsız ve engelli-engelsiz her insanın kullandığı “EM-PA-Tİ” kelimesini mutlaka duyarız… Hatta benimde bazı zamanlarda kullanmış olduğum bir kelimedir bu “EM-PA-Tİ”… Konferans, panel, söyleşi vb gibi etkinliklerde insanların engellileri ve engellilerin yaşamış olduğu sorunları ve sıkıntıları daha iyi anlayabilmek için empati yapması gerektiği söylenir… Tabi ki sadece engelliler değil, diğer benzeri toplumsal sorunlar ile konular hakkında da empati yapılması gerektiği söylenir… Empatiyle ilgili bu söylemlerin çoğunluğu ise özellikle 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ile 10-16 Mayıs Türkiye Engelliler Haftası kapsamında tertiplenen etkinliklerde söylenir… Peki, sık sık kullanmış olduğumuz bu empati kelimesinin anlamı nedir, ne değildir buna kısaca bir bakalım… Empati nedir? Empati veya eş duyum, bir başkasının duyguları, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir. Kendi duygularını başka nesnelere yansıtmak anlamında da kullanılır. Empatinin zıt anlamlısı antipatidir. Olumlu amaçlar için kullanıldığında işbirliği, üretkenlik, refah ve mutluluğu arttıran bu yetenek, kötü amaçlar için kullanıldığında manipülasyonculuk şeklini alır. Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Empati sayesinde insan ilişkileri gelişir. İnsanlar arasındaki kavgalar azalır ve zamanla yok olur. Aile içi empati ise aile bireylerinin karşısındaki insanı kendi yerine koymasıdır. Bu sayede bireyler karşındakinin ne tepki vereceğini bilir ve ona göre davranır. Empatinin tam olarak gerçekleşmesinin üç kuralı vardır; 1- Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak. 2- Karşıdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak ve hissetmek. 3- O kişiyi anladığını ona ifade etmek. İşte kısaca empatinin tanımı ve anlamı böyledir… Yukarıda belirtildiği gibi kullanmış olduğumuz bu empati kelimesini engellileri daha iyi anladığımızı gösterebilmek ve onların yaşadığı sorunları daha anlaşılır kılmak amacıyla bazen bunu pratikte uygulamalarla da anlatmaya ve göstermeye çalışırız… Pratikte yapmaya çalıştığımız uygulamalarla kendimizi bazen görme engelli bazen de bedensel engelli bir insanın yerine koymaya çalışır ve bu sayede onları ve onların yaşadığı sorun ve sıkıntıları daha iyi anladığımızı belirtiriz… Engellilerle ilgili pratikte empati olarak yaptıklarımıza gelince… Bunlar genellikle bedensel ve görme engellilerle ilgili yapılmaktadır… Tekerlekli sandalye kullanan bedensel engelli bir insanın yaşadıklarını anlayabilmek amacıyla empati yapmak isteyenler genelde zemini düz olan alanlarda oluşturulan parkurlar içerisinde bir kaç dakikalığına tekerlekli sandalyeye oturduktan sonra sürmeye çalışarak engellinin tekerlekli sandalye sürerken yaşadığı sorunu ile duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışırlar… Bunun dışında da az da olsa sokaklarda, yollarda, kaldırımlarda ve toplu taşıma araçlarında da bu çalışmayı yapmaya çalışırlar… Görme engelli insanların yaşadıklarını anlayabilmek amacıyla empati yapmak isteyenlerde genelde gözlerine siyah bir bant bağlayarak ellerine aldıkları beyaz bastonla yürümeye ve yollarını bulmaya çalışırlar… Bunları yapanlar ise genelde üniversite öğrencileri arasında toplumsal duyarlılık projeleri hazırlayan gençlerdir… Öğrencilerin dışında ise 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ile 10-16 Mayıs Türkiye Engelliler Haftası kapsamında tertiplenen etkinliklerde katılımcı olan seçilmiş ve atanmış yetkili-yetkisiz insanların yaptıkları vardır... Tabii bunları yaparken ortaya öyle görüntüler çıkar ki şaşar kalırsınız… Yapılanların şov gösterisi mi olduğu yoksa engellilerin yaşadığı sorunları hissetmek, anlamak ve kamuoyunun dikkatini çekmeye yönelik mi olduğu belli değildir… Ortaya çıkan görüntüleri izlerken ağlanacak halimize gülüyoruz hep birlikte… Tekerlekli sandalyeye oturan kimi insanlar kaldırımların önüne gelince üzerinden kalkıp sandalyeyi kendi elleriyle kaldırıma çıkardıktan sonra oturanlar mı dersiniz, gözlerine bağladıkları siyah bantları düşme korkusuyla aralayıp alttan bakanları mı dersiniz neler yapmıyorlar ki… Sözün özü olarak, her fırsatta empati kelimesini kullanan ve empati yapmayı çok seven insanlara sormak istiyorum… Bir erkeğin bir kadını, kadın olduğundan dolayı yaşadığı sorunları anlaması için kadın mı olması gerekiyor? Cinsiyet ameliyatı olarak hormon tedavisi mi görmesi gerekiyor? Ya da bir kadının bir erkeği, erkek olduğundan dolayı yaşadığı sorunları anlaması için erkek mi olması gerekir? Gidip ameliyat olup erkeklik organı mı edinmesi gerekiyor? Sokaklara terk edilmiş çocukları anlamak için sokak çocuğu mu olmak gerekiyor? Tacize, şiddete ve tecavüze uğrayan kadınları anlamak için tacize, şiddete ve tecavüze mi uğramak gerekiyor? Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür… Bırakın artık empati demeyi… Bırakalım artık empati yapmayı… Öyle beş dakikalık ya da bir saatlik tekerlekli sandalyeye oturmayla ya da gözlerinizi bağlamayla yaşadığımız sorunları, sıkıntıları, duygu ve düşünceleri, ruh halimizi anlamanız mümkün değildir… Değil ki bedensel engelli olarak ben görme engelliyi, görme engellinin de bedensel engelli olarak beni anlaması mümkün değilken siz mi empatiyle anlayacaksınız?… Nasrettin Hocamızın ünlü “Damdan Düşenin Hali” fıkrasını herkes bilmektedir… “Nasrettin Hoca karısıyla bir yaz gecesi damda yatarken, artık ne olduysa olur, damdan aşağı düşüverir. Gürültü patırtı derken, millet Hoca’nın başına toplanır. İçlerinden biri: “Hocam, hâlin nicedir; ne yapalım” deyince Hocamız da: “Tez, demiş, bana bir damdan düşen getirin. Hâlimden ancak o anlar!” Evet, beni ancak benim durumumda ve konumumda olan bir insan anlar… Empati diye show yapanlar değil… Ali Haydar Koyun Engelli Aktivist E-Posta: alihaydarkoyun@hotmail.com https://twitter.com/alihaydarkoyun |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| Rakamlarda büyük, güç de zayıf olan topluluk - 11/01/2022 |
| Rakamlarda büyük, güç de zayıf olan topluluk |
| İyilik yapmak isterlerken kötülük yapıyorlar - 09/11/2021 |
| İyilik yapmak isterlerken kötülük yapıyorlar |
| Bir insan lokantaya neden gider? - 10/09/2021 |
| Bir insan lokantaya neden gider? |
| İşgüzar Görevlilerin Yaptıkları Hatalar - 28/08/2021 |
| İşgüzar Görevlilerin Yaptıkları Hatalar |
| Teşhir etmek mi gerekiyordu? - 14/08/2021 |
| Teşhir etmek mi gerekiyordu? |
| Kernek’e çözüm, engelliye gelince sürün! - 30/07/2021 |
| Kernek’e çözüm, engelliye gelince sürün! |
| Belge tamam, peki ya ceza? - 21/06/2021 |
| Belge tamam, peki ya ceza? |
| Orkestrada Es Geçilen Erişilebilirlik Enstrümanı - 31/05/2021 |
| Orkestrada Es Geçilen Erişilebilirlik Enstrümanı |
| “Can’ım tenimden ayrıldı…” - 21/05/2021 |
| “Can’ım tenimden ayrıldı…” |
 Devamı |
|
|
| Abdullah Küçük | |
| Ev Hapsi Günlerinden | |
|
|
|
| Ali Haydar Koyun | |
| Rakamlarda büyük, güç de zayıf olan topluluk | |
|
|
| Derya Kadıoğlu | |
| Yalvaç'ın İnsanları | |
|
|
| Fırat Han Koçak | |
| Dünyayı Sömüren Küresel Çeteler - 4 | |
|
|
| Hanife Mert | |
| Eylül ve Hüzün | |
|
|
| Zehra Gaylan Yüksekkaya | |
| "Sahi, Neydi Bayram?" | |
|
|
|
| Abdullatif Acar | |
| Umut Adına Martı Olmak | |
|
|
| Afşin Selim | |
| Kitapla Diriliş | |
|
|
| Ahmet Aytaç | |
| Yazmak kolaydır, Okutturmak büyük marifet ister... | |
|
|
| Altun Özmeşe | |
| Kalpteki Kor Parçası | |
|
|
| Aslı Ersoy | |
| Zıtlıkların Öğretisi* | |
|
|
| Aynur Hazar | |
| Nice Ömürler Eskir Yaşamanın Teninde | |
|
|
| Ayşen Kurban | |
| Eksiğim | |
|
|
| Aytekin Duran | |
| Görmek ve Duymak Nasıl Bir Duygudur... | |
|
|
|
| Beyhan Uygur | |
| Şekerci Dede ve Tonton Eşi | |
|
|
| Burak Kılıçaslan | |
| Burak Kılıçaslan: Emin Demir ile "Ferman" Üzerine Bir Söyleşi | |
|
|
| Çağrı Cebeci | |
| Çağrı Cebeci: Yaşlılık | |
|
|
| Dilruba Başak | |
| Her Şey Sevince Güzel | |
|
|
| Diyanet İşleri Başkanlığı | |
| Öfkeye Hakim Olmak | |
|
|
| Engin Dinç | |
| Dil Belası | |
|
|
| Ergül Yılmaz | |
| Bir Demet Şiir | |
|
|
| Gamze Karadağ | |
| Kayahan Demir: Gaipten Sesler | |
|
|
| Gamze Parlak | |
| İnsanlık Nereye Gidiyor | |
|
|
| Gözde Karadağ | |
| Gözde Karadağ: Hakan Yusuf Yılmaz - Alpagut Budun 1 Beklenmedik Keşif | |
|
|
| Gülhan Teke Genç | |
| Evrildik (mi?) | |
|
|
| Hatice Yatkın Yetişen | |
| Adımı Unutma (İmza: Kadın) / Kitap Yorumu | |
|
|
| Havva Yaşar | |
| Tefekkür Üzerine Hasbihal | |
|
|
| Hayrettin Gönül | |
| Zaferimiz Daha Bir Yaşında! | |
|
|
| İbrahim Ethem Gören | |
| Bir Burak bekleniyor! | |
|
|
| İlhan Özgür | |
| Türk Eri | |
|
|
| Kaşif Meriçli | |
| Kaşif Meriçli: Little Fugitive | |
|
|
| Mahmut Ferhat Alptekin | |
| Demokratik Sol | |
|
|
| Mecbure İnal Vela | |
| Çizdim, oynamıyorum! | |
|
|
| Mehmet Aydın | |
| Ömer Faruk Kaya: Sus ve Bana Aşkı Anlat | |
|
|
| Merve Güney | |
| Güneşin Kızı Biterken | |
|
|
| Meryem Seyda Parlak | |
| Psikoloji’ye (Ruh Bilimine) Olan İhtiyaç | |
|
|
| Muharrem Dere | |
| Doğu, Batı. Dost, Düşman! Kime Göre? | |
|
|
| Murat Ginlik | |
| Kısacık ve Çok Uzun Bir Hikâye | |
|
|
| Murat Şaşzade | |
| Küçük Tuhaflıklar | |
|
|
| Mustafa Gündoğdu | |
| Ölüm Var... | |
|
|
| Nagihan Örsel | |
| Sadece SEN! | |
|
|
| Nazan Arısoy | |
| Yağmur'un Aşka Teslim Oluşu | |
|
|
| Necati Dilek | |
| Uğruna Şiirler Yazılan Kadın | |
|
|
| Necdet Bayraktaroğlu | |
| Büyük Türk Devlet Adamı Timurhan'ın Hayatı, Vasiyeti ve Yasası olan Tüzükat-ı Timur | |
|
|
| Nermin Güday Kaçar | |
| Asker Yolu Beklerim | |
|
|
| Nurcan Dağ | |
| Yalancı Pollyanna Kitap İncelemesi | |
|
|
| Nurhan Işkın | |
| Dedemin Saati | |
|
|
| Nurittin Günay | |
| Babamın Jübilesi | |
|
|
| Özlem Akşit | |
| Selamlaşma Geleneğinin Toplum ve Gençliğimiz İçin Anlam ve Önemi | |
|
|
| Pakize Şeyma Kandemir | |
| Salgının Yeni Yazarları 1 | |
|
|
| Selahattin Doğan | |
| İyilikde İnatlaşmak | |
|
|
| Şükran Pınarcan | |
| Duran Çetin Cüneyt kitabı yorumu | |
|
|
| Turan Yalçın | |
| Çay Felsefesi | |
|
|
| Yasemin Ilgın | |
| Yasemin Ilgın: Hayallerim | |
|
|
| Zeynep Didem Gezgin | |
| Merhamet | |