• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/kitapkonagi
  • https://api.whatsapp.com/send?phone=+905334645270
Okuyalım, Okutalım
Takvim
Site Haritası
Emre Timur
mimaremretimur@gmail.com
Emre Timur: Anomali
04/01/2018
 
Türkçe koruyuculuğu saplantılı bir adam olarak okumakta olduğunuz ben, başlık olarak bu sefer TDK’nin bile hevessizce kapsamına aldığı “anomali (anomalie)” sözcüğünü, Fransızca kökenli bir psikoloji terimini kullanıyorum; Microsoft Word 2007 sert bir uyarıyla “aykırılık” sözcüğünü önerirken, TDK gönülsüzce ve fısıltıyla “sapaklık”  der… Türkçeleştirilmişini bildiğim böyle bir sözcüğü kullanmakla kalmayıp, hem bu Türkçe katliamını başlıkta yapıyorum, hem de hatamın altını çiziyorum…  Şunu da unutmuyorum elbette: bu yazıya azıcık göz atacak herkesi iten bu sorudur veya en azından ilk düşünüşte akla gelen bu klişe sorunsalın türevleridir…
Neden yazıma bir soruyla başladığıma gelince…
 
Soru sormak, daha doğrusu akılda olmayan bir soruyu yalnızca akıl düzlemine getirmek bile veya zaten göz önünde olan bir şeyi işaret ederek bakış/görüş fenomenini sorgulatmak işi çoğu duyucu için bir “akıl vermek” veya “yanıt vermek” işinden çok daha verimli sonuç verir. Tahmin edildiğinin tersine ise yanıt vermek soru sormaktan daha az küstahçadır; benim şu an burada yaptığım iş en kaba çizgileriyle bir “soru sormak” işi… Yanıt bulmak kaygısıyla soru soranı küçümseyen bir ideolojinin kölesi olarak şunu söyleyebilirim ki soru üretebilen bir adam, üretilmiş soruya yanıt arayandan üstündür ta ki ürettiği soruya bir yanıt arasın… Hem soru sormayı beceren de neden yanıt arasın!  Daha aşağıca olanı ise bir(1) soruya, yalnızca bir(1) yanıt arama işidir… Söz konusu düşünücüler, sorabildiği veya sorulabilmiş olan soruya bir(1) yanıt bulabilse ve kendi dört köşe kafası ve had bilmezliği ile bu sorduğu sorunun yanıtını görecesizleştirerek yaymaya ve bu yanıt uğrunda savaşmaya kalksa aşağıladığımız bütün bu diğer işlerden daha sığ bir iş yapmış olur ki yalnızca yanıt bulabileceğine inanması bile cüretkârlık iken kaldı ki bulduğu yanıta inanması…
 
Evrende, yaşadığımız uzayda, gerek numen varoluşsalında, gerekse algısal varoluşta, gerek mikro, gerek makro düzeyde bir düşünüş tarzı benimsediğimize, en anomali zihinler bile aşikar olanı fark edecektir ki bu da, çok fazla gerçekliğin olabileceği ama tek ve yegane hakikatin veya diğer bir deyişle bir tek mutlak gerçekliğin olduğudur. Hakikat dediğimiz olgu ise, belki yetersizliğimizin verdiği eziklik, belki yanıtı küçümseyip soru sormayı kutsallaştırma veya belki de bir Tao yaratmak diyalektiği ile bilemeyeceğimiz veya düşünce kalıplarımızı fazla zorlayan her şeye verdiğimiz isim… Yanıtsızlığımızın adı hakikat iken, çok yanıtlı olma durumununki de gerçek… Kuantum olasılığı evrenindeyiz ve gerçeklik, “gözlemci” sayısı ile sınırlıdır ama bu “sınırlı” çokluğu şöyle eski bir matematik deyişiyle ifadelendirecek olursak: “sınırsıza yakındır”.
 
Görmek istediğimizi görme saplantımız bize neler yaptırmıyor değil mi; insan zihnine sinsice sokuluvermiş, doğaya anomali, insanlığa mistik bir âlemden mürteci bir estetik anlayışı… 
Her sayı, başka iki sayının oranı şeklinde yazılabilmeliydi ama neden bir kare köşegeni kenarının “bilindik” bir katı değildi? Bu mistik sayılar evrenini, bu dine bağımlı olmayan tarikatı, bu rakam tapınmacılığını ortaya atan meşhur Yunanlı matematikçi Pisagor’dur… Kendi tarikatını yıkan ise, ölümünden kısa bir süre sonra yine kendi fikirdaşlarınca çürütülen oranlanabilirlik felsefesi oldu… İlk zamanlar bu “yasak” bilgiyi herkesten gizlediler ve bir tarikat içi mesele gibi çözümlemeye çalıştılar, ilerleyen dönemlerde ansızın yapılan bir baskın ile “kahrolası kare köşegeni” tüm üyelerin hayatlarına mal oldu. Bugün irrasyonel sayılar dediğimiz gizemi onlara borçluyuz ama ne yazık, mistik insan, içindeki mistizmi doğada bulamıyordu…
 
Evren “büyük bir küre” değildi mesela, iç içe binmiş saydam camlar yoktu; bu bilgi de Aristo’nun kemiklerini sızlatıyor olsa gerek…
 
Keşke madde sonsuzca bölüntülenseydi, bir temel parçacığı olmasaydı; keşke en kısa zaman diye bir şey, yani bilimsel olarak “an” kanıtlanmamış olsaydı… “En az” ve “en çok” bakışlarının tümünde sınırlarla örülü fraktal evrenimiz, bizi, içgüdüsel mistik estetik anlayışlı bizi, bir şaşırtmaca yağmurunda sırılsıklam bırakıyor… Bir şeyin ortada, dengeli veya ölçülü olması durumunu hep itici bulan tarafımız, aslında her şeyin öyle olduğunu görünce “uç” diye bir şeyin bu evrende olmadığını kabullenmekte zorluk çekiyor…
 
Kim bilir ne zaman, olduğu gibi ve olmaya çalıştığı gibi, çırılçıplak ve yalın algılayacağız evreni veya daha dar anlamda yaşamı; dikkat ettiniz mi, herkes, bir şeyin ve herkesin aslında olduğu şeyle değil, olması gerektiğine inandığı şeyle ilgileniyor!
 
Zerdüşt’ün hiçbir buyruğunu geri çevirmeyen Führer, kendi elleriyle onun frengisini kendi yüzyılına bulaştırdı. Bir sosyoloji terimi olarak düşünüldüğünde, yakıt olarak fikirsel bir temele dayandırılarak öngörülen komünizm akımının daha az kısıtlısı olarak bildiğimiz sosyalizmin, yüz altmış türünden en bilindiği olan nasyonalite, milyonları büyüsü altına alıp “üstün ırk” Almanya’nın dünyayı yöneteceği fikri, hipnotik etkisi olduğu bilinen kamalı haçın sembolizmi ve propaganda felsefesinin ilk kullanıcıları eşliğinde zihinlere yerleşmişti… Olması gereken şey öyle büyülüydü ki, olan şeyi kimse göremiyordu… Yakın bir zamana kadar da zenci-beyaz savaşlarında atılgan Amerikan sokaklılarının vücutlarını dövme olarak süsleyen kamalı haç sembolü bugün, Hıristiyan haçından sonra en kanlı sembol olma özelliğini taşımaktadır.  
 
Rastlantıya rastlanmayan şu evrende, ilk kaotisyenlerin birer meteorolog olması durumu da rastlantı değildir. Öngörülemezlik kuramlaştırıldığından beri, “yarın” kavramı daha can sıkıcı oldu. Kelebek etkisinin yönettiği bir kaos evreni, zihin mükemmelliğinin dışındaydı ve düzen sanılan her şey bir karmaşa yumağıydı, anomali sandıklarımız olağan, gelişigüzel veya anlaşılmaz bulduğumuz her olaycık ise daha büyük ve gizemli bir hiyerarşi sisteminin alt biçemlerinden biriydi yalnızca… Geride bıraktığımız yüzyıl, parça-bütün algımıza büyük bir darbe vurdu ve artık neyi düşüneceğimizi bile bilemez olduk… Bunlar da üst üste bindikçe, soru üretemeyen ama yanıt üretebilen bir toplum haline geldik; sıradaki işimiz, öksüz ve yetim kalmış yanıtlarla ilgilenecek, onlara bakacak sorular bulmak… Sorudan önce yanıt bulma işi felsefe yapmak sanıldı ve insanlığın asıl gereksiniminin yanıt olduğu yanılgısına düşüldü; insanlık bugün, içi dolu sorulara muhtaç bir durumdadır…
 
Bir şeyin, hatta her şeyin uç noktalarının düğümlü olduğu ve söz konusu düşünce nesnesinin aşırı küçülmesi veya aşırı büyümesi durumunun aynı topolojik sonucu vereceği fenomeni nicedir bana çekici gelmiştir… Yani siz bu anlamda son paragrafı en başa yazılmış bir yazıyı okumaktasınız… 
 
Eğer bu önerme doğruysa, paragraf sırasızlığı bir anomalidir; değilse, bu bir soru olarak kalır! Bu yazıda 11 kere “anomali” sözcüğünü veya türevlerini geçirişim ve sizin bunu saymaya çalışmayacağınız da bir anomalidir. Her bir parçasının, bir saatin dişlileri gibi birbirine dolaylı veya dolaysızca bağlı olduğu şu yaşadığımız uzay-zamanda, her olgu ve olaylar zincirinin büyük resmin naif çizgilerine eklemlenmiş hinterlandı oluşturduğu hakikatini göz ardı ederek, ufuksuz bir sözcük attık ortaya: anomali… Peki, anomali nedir aslında? Durun, sakın bir yanıt aramayın, çünkü yanıt zaten soru sormanın kendisidir!
 


1477 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

Fikir Konağı
Abdullah Küçük
Ev Hapsi Günlerinden

Ali Haydar Koyun
Rakamlarda büyük, güç de zayıf olan topluluk

Derya Kadıoğlu
Yalvaç'ın İnsanları

Fırat Han Koçak
Dünyayı Sömüren Küresel Çeteler - 4

Hanife Mert
Eylül ve Hüzün

Zehra Gaylan Yüksekkaya
"Sahi, Neydi Bayram?"

Abdullatif Acar
Umut Adına Martı Olmak

Afşin Selim
Kitapla Diriliş

Ahmet Aytaç
Yazmak kolaydır, Okutturmak büyük marifet ister...

Altun Özmeşe
Kalpteki Kor Parçası

Aslı Ersoy
Zıtlıkların Öğretisi*

Aynur Hazar
Nice Ömürler Eskir Yaşamanın Teninde

Ayşen Kurban
Eksiğim

Aytekin Duran
Görmek ve Duymak Nasıl Bir Duygudur...

Beyhan Uygur
Şekerci Dede ve Tonton Eşi

Burak Kılıçaslan
Burak Kılıçaslan: Emin Demir ile "Ferman" Üzerine Bir Söyleşi

Çağrı Cebeci
Çağrı Cebeci: Yaşlılık

Dilruba Başak
Her Şey Sevince Güzel

Diyanet İşleri Başkanlığı
Öfkeye Hakim Olmak

Engin Dinç
Dil Belası

Ergül Yılmaz
Bir Demet Şiir

Gamze Karadağ
Kayahan Demir: Gaipten Sesler

Gamze Parlak
İnsanlık Nereye Gidiyor

Gözde Karadağ
Gözde Karadağ: Hakan Yusuf Yılmaz - Alpagut Budun 1 Beklenmedik Keşif

Gülhan Teke Genç
Evrildik (mi?)

Hatice Yatkın Yetişen
Adımı Unutma (İmza: Kadın) / Kitap Yorumu

Havva Yaşar
Tefekkür Üzerine Hasbihal

Hayrettin Gönül
Zaferimiz Daha Bir Yaşında!

İbrahim Ethem Gören
Bir Burak bekleniyor!

İlhan Özgür
Türk Eri

Kaşif Meriçli
Kaşif Meriçli: Little Fugitive

Mahmut Ferhat Alptekin
Demokratik Sol

Mecbure İnal Vela
Çizdim, oynamıyorum!

Mehmet Aydın
Ömer Faruk Kaya: Sus ve Bana Aşkı Anlat

Merve Güney
Güneşin Kızı Biterken

Meryem Seyda Parlak
Psikoloji’ye (Ruh Bilimine) Olan İhtiyaç

Muharrem Dere
Doğu, Batı. Dost, Düşman! Kime Göre?

Murat Ginlik
Kısacık ve Çok Uzun Bir Hikâye

Murat Şaşzade
Küçük Tuhaflıklar

Mustafa Gündoğdu
Ölüm Var...

Nagihan Örsel
Sadece SEN!

Nazan Arısoy
Yağmur'un Aşka Teslim Oluşu

Necati Dilek
Uğruna Şiirler Yazılan Kadın

Necdet Bayraktaroğlu
Büyük Türk Devlet Adamı Timurhan'ın Hayatı, Vasiyeti ve Yasası olan Tüzükat-ı Timur

Nermin Güday Kaçar
Asker Yolu Beklerim

Nurcan Dağ
Yalancı Pollyanna Kitap İncelemesi

Nurhan Işkın
Dedemin Saati

Nurittin Günay
Babamın Jübilesi

Özlem Akşit
Selamlaşma Geleneğinin Toplum ve Gençliğimiz İçin Anlam ve Önemi

Pakize Şeyma Kandemir
Salgının Yeni Yazarları 1

Selahattin Doğan
İyilikde İnatlaşmak

Şükran Pınarcan
Duran Çetin Cüneyt kitabı yorumu

Turan Yalçın
Çay Felsefesi

Yasemin Ilgın
Yasemin Ilgın: Hayallerim

Zeynep Didem Gezgin
Merhamet