Turan Yalçın
Çay Felsefesi
13/08/2021 Sevgili dostum, Bu mektubumda sana bir çay felsefesi yapmak istiyorum. Geçtiğimiz hafta sohbetlerde o kadar çay felsefesi yaptık ki, aklımda kalanları sana anlatmaya karar verdim bu mektupta. Gelecek nesillerde bu çay üzerine yazdığımız felsefi sohbetimizi okusun anlasın istedim. Sevgili dostum, Bir insanın cimriliğini belirtmek için genellikle “o kadar cimri ki, arkadaşına, akrabasına bir çay bile ısmarlamaz” deriz. Çünkü çay en az maliyeti olan ve sevdiklerimize ve değer verdiklerimize ısmarladığımız içecek. Genelde bir insanın cömert olduğunu belirtmek için de “o her zaman çay ısmarlamaktan çekinmez cömerttir çünkü” deriz. Bir insanı sırf bize gittiğimizde çay ısmarlamadığı için ziyaret etmeyi kestiğimiz olmuştur. Ben buna çok dikkat eder bana çay ısmarlamayana ziyaret etmem yani. “Gittim ziyaretine de bana bir çay bile ısmarlamadı” sözünü dostlarım benden sık duyarlar. “Vefasız alem” diyesi gelir insanın. Sevgili dostum, Genelde evde sıkılınca, çay evde maliyetsiz olduğu halde, çay evlerine giderek hem hava alır hem çay içer hem dostlarla faydalı mı faydasız mı zararlı mı olmadığını bile bilmediğimiz sohbetler ederiz. “Gönül ne kahve ister ne kahvehane, gönül bir dost ister kahve bahane” deyimi bu durumumuzu izah eder. Maksat muhabbet olsun ama faydalı muhabbet olsun. Sevgili dostum, Bazen nüfusu 5000’i geçmeyen bir kasabada bile en az 15-20 çay evi ve kahvehanenin olması orada dostlukların mı daha çok önemli olduğu, yoksa oranın tembellik veya çalışkanlık konusunda bize fikir mi verdiğini tam bilemeyiz. Şu da gerçek ki, o kasabalarda yazan okuyandan çok ağzı laf yapanlar ile çay evi sahibi değer görür. Sevgili dostum, Resmi ve özel kurumlarda çay önemlidir. Bazen yıllanmış memurlar bile “çay memurun benzinidir” derler. Ne kadar espri ne kadar gerçek onu da bilemeyiz. Çay giderlerinin çokluğu muhabbet ve yazı konusu olur bazen gazetelerde. Sevgili dostum, Çayı çok seven insana da “çaykolik” deriz. Alkolün fazlası nasıl zararsa çayın da çoğunun zarar olduğu konusunda sık sık gazete ve dergilerde sık sık haber ve makaleler okuruz ve “Her şeyin azı kar, ortası karar, çoğunun zarar” olduğu gerçeğini arada hatırlar ve söyleriz. Sevgili dostum, Romanlarda ve hikâyelerde çay bahsi geçer ve çayı güzel pişiren ve ikram ettiği çayı kahveyi beğenen roman kahramanlarımız güzel kahve yapanı bir de ikram edeni adeta bir kere daha kahraman yaparlar. Ahmet Ümit’in baş komiser Nevzat karakteri de kahve ve çay ikram edene böyle bakar. Çay edebiyatımızda güzel malzemedir kardeşi kahve ile beraber yani… Edebiyatsever ve çok kitap okuyan sen sevgili dostum bunu daha iyi bilir. Sevgili dostum, Edebiyatımızda ve filmlerde konular, olaylar daha çok çay evlerinde ve kahvehanelerde geçer. Bir hikâye ve roman yazarı olarak ben de sık sık çay evi ve kahvehaneleri kullanırım olay ve yer olarak. Çay evleri hayatımızın vazgeçilmez unsuru olduğundan dolayı zengin malzemedir edebiyata sinemaya, kısaca sanata. Kısaca nerede ise çay sanat, sanat çay demektir. Çay hayat demektir ama her şeyin fazlası olduğu gibi çayı da çok içersek rahatsız oluruz. Çok yemekten, çok çay içmekten boğularak ölenleri de duyuyoruz. Sevgili dostum, Çay deyip de geçmeyelim. Çay bir felsefe, bir yaşam biçimi ve sanat dedik ya, çay asılında bir kültürdür de. Çayı Amerikalılar soğuk içermiş. Ben düşünürüm da Amerikalıların soğukkanlı olmasının ve soğuk insanlar olmasının sonucu mu bu? Türklerin çayı sıcak sevmesi acaba sıcakkanlı ve sıcak insanlar olmamızdan mı? İngilizlerin çayı sütlü içmesi acaba farklılıklarını mı gösteriyor? Sevgili dostum, Çay üzerine çok araştırma yazılmış ve kitaplar yazılmış. Ben kitap okumadım ama gazete ve dergilerde çay konusunda yazıları mutlaka okumaya gayret ederim. Romanlardaki (özellikle Ahmet Ümit romanlarında) çay diyaloglarını dikkatle okurum. Onlardan dersler çıkarırım ve hayatımızda ne kadar önemli olduğunu o zaman anlarım çayın. Romanların bu çayla alakalı bölümlerini dikkatle okumak lazım çok ders veriyor. Sevgili dostum, Çay içim tarzımız kişiliğimiz konusunda bize bilgi de verir. Yıllar önce bu konuda “Genç Gelişim” adlı dergide bir test görmüş dikkatle okumuş kendime ve çevreme uygulamış ve ne kadar isabetli olduğunu hayretle görmüştüm. Yıllar geçtiği halde unutamamışım o yazıyı. Çay sevgisi yani o kadar içimize işlemiş. Sevgili edebiyatsever dostum, İşte ve ailede çok çay içtiğimiz söylenir. Gerçekten de çok çay zarar. Ama yalnız kaldığımızda, boş konuşmalardan uzak kalmak istediğimizde, şu yazıyı yazarken bile bir iş üretirken çay bize dosttur. Yoldaştır ve rahatlamamızı sağlar. Ama gerçekten de fazla olunca gerginlik yapar, sinirlenmemize sebep olur. Bunu tecrübelerimle görebiliyorum. Sevgili dostum, Cömert tanınmak ve bilinmek istiyorsak çay ikram etmekten, çay ikramlarını sevgi ile kabul etmekten kaçınmamalıyız. Yoksa “Ben zamanında O’nu sever, her gördüğümde gel şurada çay içelim derdim ama o gelmezdi” diye “sevgisiz ve değer vermez” olarak tanınmaktan kurtulmak istiyorsan çay davetlerini de ret etmeyelim. Biz içmesek de ısmarlayalım. Neden içmediğimizi de güzelce ifade edersek muhatabımız yanlış anlamaz. |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| Karınca Fabrikası - 03/05/2021 |
| Karınca Fabrikası |
| Bizim için Bizsiz Asla - 22/04/2021 |
| Bizim için Bizsiz Asla |
| Güçsüzleri Koruyan Oğlum - 21/04/2021 |
| Güçsüzleri Koruyan Oğlum |
| Maşallah - 21/04/2021 |
| Maşallah |
| Bilgi ve Sevgi Temelli Oğlum - 14/04/2021 |
| Bilgi ve sevginin temel değerler olduğu toplumların sırtının asla yere gelmeyeceğine inanmaktayım. |
| Coşku ile Dolu Oğlum - 14/04/2021 |
| Ömür boyu coşkulu yaşamın seninle, ailenle, iş arkadaşlarınla, tüm milletinle, insanlıkla paralel olarak devam etmesini dilerim. |
| 4 Yılda 650 Kitap Okumak - 10/02/2021 |
| 4 Yılda 650 Kitap Okumak |
| Mağara Gazisi - 28/01/2021 |
| Allah kimseyi Mağara Gazisi yapmasın. |
| Telif - 28/01/2021 |
| “Gerçek telif mutluluktur” |
 Devamı |
|
|
| Abdullah Küçük | |
| Ev Hapsi Günlerinden | |
|
|
| Ali Haydar Koyun | |
| Rakamlarda büyük, güç de zayıf olan topluluk | |
|
|
| Derya Kadıoğlu | |
| Yalvaç'ın İnsanları | |
|
|
| Fırat Han Koçak | |
| Dünyayı Sömüren Küresel Çeteler - 4 | |
|
|
| Hanife Mert | |
| Eylül ve Hüzün | |
|
|
| Zehra Gaylan Yüksekkaya | |
| "Sahi, Neydi Bayram?" | |
|
|
|
| Abdullatif Acar | |
| Umut Adına Martı Olmak | |
|
|
| Afşin Selim | |
| Kitapla Diriliş | |
|
|
| Ahmet Aytaç | |
| Yazmak kolaydır, Okutturmak büyük marifet ister... | |
|
|
| Altun Özmeşe | |
| Kalpteki Kor Parçası | |
|
|
| Aslı Ersoy | |
| Zıtlıkların Öğretisi* | |
|
|
| Aynur Hazar | |
| Nice Ömürler Eskir Yaşamanın Teninde | |
|
|
| Ayşen Kurban | |
| Eksiğim | |
|
|
| Aytekin Duran | |
| Görmek ve Duymak Nasıl Bir Duygudur... | |
|
|
|
| Beyhan Uygur | |
| Şekerci Dede ve Tonton Eşi | |
|
|
| Burak Kılıçaslan | |
| Burak Kılıçaslan: Emin Demir ile "Ferman" Üzerine Bir Söyleşi | |
|
|
| Çağrı Cebeci | |
| Çağrı Cebeci: Yaşlılık | |
|
|
| Dilruba Başak | |
| Her Şey Sevince Güzel | |
|
|
| Diyanet İşleri Başkanlığı | |
| Öfkeye Hakim Olmak | |
|
|
| Engin Dinç | |
| Dil Belası | |
|
|
| Ergül Yılmaz | |
| Bir Demet Şiir | |
|
|
| Gamze Karadağ | |
| Kayahan Demir: Gaipten Sesler | |
|
|
| Gamze Parlak | |
| İnsanlık Nereye Gidiyor | |
|
|
| Gözde Karadağ | |
| Gözde Karadağ: Hakan Yusuf Yılmaz - Alpagut Budun 1 Beklenmedik Keşif | |
|
|
| Gülhan Teke Genç | |
| Evrildik (mi?) | |
|
|
| Hatice Yatkın Yetişen | |
| Adımı Unutma (İmza: Kadın) / Kitap Yorumu | |
|
|
| Havva Yaşar | |
| Tefekkür Üzerine Hasbihal | |
|
|
| Hayrettin Gönül | |
| Zaferimiz Daha Bir Yaşında! | |
|
|
| İbrahim Ethem Gören | |
| Bir Burak bekleniyor! | |
|
|
| İlhan Özgür | |
| Türk Eri | |
|
|
| Kaşif Meriçli | |
| Kaşif Meriçli: Little Fugitive | |
|
|
| Mahmut Ferhat Alptekin | |
| Demokratik Sol | |
|
|
| Mecbure İnal Vela | |
| Çizdim, oynamıyorum! | |
|
|
| Mehmet Aydın | |
| Ömer Faruk Kaya: Sus ve Bana Aşkı Anlat | |
|
|
| Merve Güney | |
| Güneşin Kızı Biterken | |
|
|
| Meryem Seyda Parlak | |
| Psikoloji’ye (Ruh Bilimine) Olan İhtiyaç | |
|
|
| Muharrem Dere | |
| Doğu, Batı. Dost, Düşman! Kime Göre? | |
|
|
| Murat Ginlik | |
| Kısacık ve Çok Uzun Bir Hikâye | |
|
|
| Murat Şaşzade | |
| Küçük Tuhaflıklar | |
|
|
| Mustafa Gündoğdu | |
| Ölüm Var... | |
|
|
| Nagihan Örsel | |
| Sadece SEN! | |
|
|
| Nazan Arısoy | |
| Yağmur'un Aşka Teslim Oluşu | |
|
|
| Necati Dilek | |
| Uğruna Şiirler Yazılan Kadın | |
|
|
| Necdet Bayraktaroğlu | |
| Büyük Türk Devlet Adamı Timurhan'ın Hayatı, Vasiyeti ve Yasası olan Tüzükat-ı Timur | |
|
|
| Nermin Güday Kaçar | |
| Asker Yolu Beklerim | |
|
|
| Nurcan Dağ | |
| Yalancı Pollyanna Kitap İncelemesi | |
|
|
| Nurhan Işkın | |
| Dedemin Saati | |
|
|
| Nurittin Günay | |
| Babamın Jübilesi | |
|
|
| Özlem Akşit | |
| Selamlaşma Geleneğinin Toplum ve Gençliğimiz İçin Anlam ve Önemi | |
|
|
| Pakize Şeyma Kandemir | |
| Salgının Yeni Yazarları 1 | |
|
|
| Selahattin Doğan | |
| İyilikde İnatlaşmak | |
|
|
| Şükran Pınarcan | |
| Duran Çetin Cüneyt kitabı yorumu | |
|
|
|
| Turan Yalçın | |
| Çay Felsefesi | |
|
|
| Yasemin Ilgın | |
| Yasemin Ilgın: Hayallerim | |
|
|
| Zeynep Didem Gezgin | |
| Merhamet | |